Rozwijanie odpowiedzialności jest nieodłączną częścią procesu stawania się samodzielnym przez dziecko. Nowe zadania i obowiązki muszą być adekwatne do jego wieku. Najważniejszym elementem wpajania odpowiedzialności będzie jednak osobisty przykład dorosłych, zarówno jeśli chodzi o wyznaczanie granic, jak i dotrzymywanie obietnic. Przedstawiamy 10 prostych zasad, które pomogą w nauczeniu dziecka odpowiedzialności.
Uczyć przez pokazanie
Dzieci uczą się przez obserwację i imitację, dlatego najważniejszym wzorem odpowiedzialnego zachowania dla nich są rodzice. Jak przekazywać dzieciom wartość odpowiedzialności? Najmłodsze dzieci posiadają silnie rozwinięte poczucie sprawiedliwości. Absolutnie należy unikać sytuacji, kiedy łamiemy dane obietnice („obiecane było, że pojedziemy/kupimy/pobawimy się…”). Jeśli okoliczności uniemożliwiają dotrzymanie danego słowa, konieczne jest szczere przeprosiny lub przyznanie się do błędu i wyjaśnienie przyczyny takiej sytuacji. „Przykro mi, że spóźniłem się na twoje przedstawienie, lecz utknęliśmy w korku. Następnym razem postaramy się wyjechać wcześniej.”
Obserwować zamiast wyręczać
Nauka odpowiedzialności wiąże się z koniecznością częstego przejmowania roli obserwatora przez rodzica. Gdy dziecko ma trudności z wykonaniem jakiegoś zadania, warto – o ile to możliwe – stłumić instynkt natychmiastowego niesienia pomocy. Wielokrotne wyręczanie pozbawia dzieci poczucia sprawstwa i utrudnia rozwijanie wiary w swoje umiejętności oraz kreatywność. Choć odczekanie 5 minut może wydawać się niekończąco długie, jest to kluczowy krok w poszerzaniu przestrzeni na twórcze działanie malucha.