Zjawisko znane jako model wrażliwości na odrzucenie odnosi się do specyficznej sekwencji reakcji jednostki na odczuwane – rzeczywiste lub domniemane – odrzucenie, które charakteryzuje się określonym profilem psychologicznym oraz typowym spektrum reakcji psychofizjologicznych. Świeże badania naukowe przeprowadzone w ciągu ostatnich lat potwierdziły powszechność tego koncepcja w populacjach Europy i Azji [1, 2, 3].
Podczas rozwoju człowieka, etapy dzieciństwa i wczesnej adolescencji są niezwykle istotne dla formowania się wzorców reakcji na sytuacje zagrożenia, w tym na odrzucenie. Jak dowodzą badania, czynniki relacyjne, takie jak negatywne doświadczenia z dzieciństwa, szczególnie trauma związana z zaniedbaniem i odrzuceniem, mają kluczowy wpływ na tworzenie obrazu siebie jako osoby niepotrzebnej lub niechcianej, co generuje destruktywne emocje. Te uczucia stają się podstawą dla modelu reakcji na potencjalne odrzucenie [1, 2, 3, 4].
W psychologii wykluczenia, potrzeba przynależności jest określana jako zdolność, witalność i dążenie jednostki do nawiązywania relacji w taki sposób, który sprawia, że czuje się ona cenionym i istotnym elementem systemu. Jednak osoby, które doświadczyły w przeszłości traumatycznego odrzucenia, zwykle wycofują się z interakcji czy też minimalizują swoje kontakty z innymi, często reagując w sposób, który raczej odpycha innych niż przyciąga ich, co prowadzi do niszczenia relacji [9].
Poczucie przynależności to uczucie bycia potrzebnym i ważnym jako unikalna jednostka, wraz z odczuciem zgodności lub dopasowania do innych ludzi [10]. Osoby, które czują się wykluczone, mają niskie poczucie przynależności, wykazują emocjonalną obojętność i brak uczuć prospołecznych. Reagują gniewem nawet na tych, którzy nie odpowiadają za sytuację, w której się znaleźli [2, 7, 9, 10]. Stres wynikający z obawy przed kolejnym odrzuceniem może być tak silny…