Biegunka jest powszechnym problemem zdrowotnym u dzieci, stanowiąc jedną z najczęstszych przyczyn wizyt u pediatry. Zazwyczaj, jeżeli nie jest intensywna i dziecko jest zdolne do utrzymania odpowiedniego nawodnienia poprzez spożywanie wystarczającej ilości płynów, leczenie może odbywać się w domu. Jednakże, w przypadku małych dzieci czy poważniejszych infekcji, konieczna może okazać się hospitalizacja i nawadnianie dożylne. Ten artykuł przedstawia główne powody wystąpienia biegunki, metody jej leczenia, oraz zapobiegania.
Biegunka u dziecka jest definiowana jako stan, w którym liczba wypróżnień dziennie wzrasta, a stolec nabiera konsystencji wodnistej lub półpłynnej, czasami ze śluzem lub krwią. Taki stan prowadzi do nadmiernego odwodnienia oraz zaburzeń elektrolitowych, szczególnie gdy towarzyszą mu gorączka oraz wymioty. Biegunkę kategoryzuje się na podstawie jej czasu trwania na ostrą (do 14 dni) oraz przewlekłą (ponad 2 tygodnie).
Przyczyny biegunek są zróżnicowane i obejmują zarówno infekcje, alergie, jak i choroby jelit. Najczęściej spotykaną przyczyną ostrej biegunki u dzieci są zakażenia wirusowe czy bakteryjne. Dzieci, zwłaszcza te uczęszczające do żłobka, przedszkola lub szkoły podstawowej, są bardziej narażone na rozprzestrzenianie się drobnoustrojów ze względu na bliski kontakt z rówieśnikami, używanie wspólnych zabawek i nie zawsze przestrzeganie zasad higieny osobistej. Infekcje powodujące biegunkę mogą przenosić się poprzez: brudne dłonie, zanieczyszczoną żywność czy wodę, niektóre domowe zwierzęta oraz bezpośredni kontakt z odchodami (np. brudnymi pieluchami).
W przypadku infekcji bakteryjnej, przebieg choroby bywa cięższy, szczególnie jeśli związany jest z zakażeniem Salmonellą, np. po spożyciu nieodpowiednio umytych jaj kurzych. Objawy takiego stanu najczęściej obejmują biegunkę wraz z gorączką i wymiotami. Inne przyczyny biegunek to infekcje pierwotniakowe czy pasożytnicze układu pokarmowego. Warto także pamiętać, że alergie pokarmowe, takie jak alergia na białka mleka krowiego, również mogą objawiać się zmianą konsystencji stolca i obecnością śluzu czy krwi.
Jeśli biegunka utrzymuje się mimo leczenia przez dłuższy czas, lub gdy w stolcu pojawiają się większe ilości śluzu czy krwi, konieczna jest wizyta u lekarza w celu przeprowadzenia badań diagnostycznych. Inne choroby, które mogą objawiać się biegunką to np. nieswoiste zapalenia jelit czy alergiczne zapalenie jelit. Starsze dzieci mogą próbować ukrywać problem z biegunką przed rodzicami, co opóźnia diagnozę.
Nieodpowiednia dieta, bogata w proste cukry (np. soki owocowe), może prowadzić do tzw. biegunki pędraków – przewlekłej biegunki występującej głównie u dzieci w wieku 1-3 lat, związanej z niestrawieniem dużych ilości cukrów, zwłaszcza obecnych w napojach słodzonych. Ważne jest podkreślenie, że pomimo tej dolegliwości, dziecko prawidłowo rośnie i przybiera na masie. Może również wystąpić biegunka spowodowana antybiotykami, wynikająca ze zaburzenia naturalnej flory bakteryjnej jelit. W takim przypadku zalecane jest profilaktyczne zażywanie probiotyków.